اجتهاد قاضی در نظام قضایی ایران
نویسنده
چکیده مقاله:
چکیده از شرایطی که فقیهان برای عهدهداری منصب قضا برشمردهاند، «اجتهاد» بهمعنای مصطلح آن است هر چند در مقابل، برخی نیز بر این باور نیستند. این نوشتار ضمن ترجیح قول به عدم لزوم اجتهاد، به نقد دلایل نظریهی لزوم پرداخته، از رهگذر تبیین نظام قضایی ایران و با گذار در ادلهی شرعی، دو مطلب را در این خصوص، بنیادی و ضروری میداند: «نصب قاضی از سوی مرجع معتبر شرعی» و دیگری «دادرسی مستند به احکام و قوانین حاصل از مسیر درست استنباط»؛ در ادامه به کیفیت تضمین این دو امر در نظام قضایی فعلی پرداخته و از ایرادها و موارد نقص اجرایی نظریهی لزوم سخن میگوییم و اینکه با تغییرات بسیاری که در مسألهی دادرسی و قضا رخ داده، پذیرش لوازم چنین نظری لزوم دشوار مینماید تا جاییکه شاید بتوان آن را از مواردی دانست که دچار تبدل در موضوع شده که طبعاً تبدل در حکم را نیز در پی خواهد داشت. ناگفته پیداست که «ملکهی اجتهاد» در قاضی، فضیلتی انکارناپذیر در راستای اهداف نظام حقوقی اسلام و قانون اساسی بوده، قضات غیرمجتهد نیز باید با فقه و مبانی حقوق اسلام که پشتوانهی نظام قضایی و قوانین فعلی است بهخوبی آشنا باشند.
منابع مشابه
استقلال قاضی در نظام قضایی ایران در پرتو تحولات قانونگذاری
استقلال قاضی در کنار بیطرفی وی از جمله تضمینهای مؤثر در تحقق دادرسی عادلانه است. استقلال قاضی بدین معناست که قاضی در جایگاه دادرسی نسبت به موضوع مطرحشده با آزادی کامل و بر مبنای واقعیتها و بر پایه قانون و بیهر گونه دخالت، فشار یا نفوذ نادرست از جانب هر یک از بخشهای حکومت یا جای دیگر رسیدگی و تصمیمگیری کند. استقلال مستلزم آن است که گزینش، استخدام و ارتقاء قاضی در راستای حفظ استقلال وی بود...
متن کاملادله اعتبار اجتهاد در قاضی و نقد آنها
با توجه به اینکه قضاوت یکی از مباحث مهم و ضروری فقه و حقوق محسوب میشود، شرایط قاضی از اهمیت بالایی برخوردار است و از این جهت اسلام نسبت به اهلیت و صلاحیت متصدیان قضا و داوری تأکید مضاعف نموده است. این موضوع از زمان شیخ طوسی مطرح بوده ولی در چند قرن اخیر فقهایی که بسط ید داشتهاند و عملاً به فصل خصومت پرداختهاند با توجهی بیشتری زوایای این موضوع را بررسی کردهاند. از جمله شرایطی که برای صلاحیت ...
متن کاملادله اعتبار اجتهاد در قاضی و نقد آنها
با توجه به اینکه قضاوت یکی از مباحث مهم و ضروری فقه و حقوق محسوب می شود، شرایط قاضی از اهمیت بالایی برخوردار است و از این جهت اسلام نسبت به اهلیت و صلاحیت متصدیان قضا و داوری تأکید مضاعف نموده است. این موضوع از زمان شیخ طوسی مطرح بوده ولی در چند قرن اخیر فقهایی که بسط ید داشته اند و عملاً به فصل خصومت پرداخته اند با توجه ی بیشتری زوایای این موضوع را بررسی کرده اند. از جمله شرایطی که برای صلاحیت ...
متن کاملمفهوم مرجع قضایی در نظام قضایی کشور
شناخت مرجع قضایی تابع شناخت عمل قضایی است؛ چرا که دو قوهی مجریه و قضائیه، در برابر قوهی مقننه، مجری قانون به شمار میآیند. از سوی دیگر، در نظام حقوقی ایران، کمتر از موقعیت نهادهای دادرسی بحث شده و تقسیمبندی این نهادها، آن چنان که باید با دقت انجام نمیشود. در این نظام حقوقی شاهد ازدیاد کمیسیونها، شوراها و هیأتها در میان نهادهای دادرسی هستیم، اما معلوم نیست ک...
متن کاملدستیار قضایی در فرانسه؛ نهادی برای تربیت قاضی و افزایش کیفیت و سرعت رسیدگی در ایران
دشواریهای رو به تزاید ناشی از افزایش پروندههای مطروحه در دادگاهها و کمبود نیروی انسانی متخصص برای رسیدگی سریع و دقیق به این پروندهها از یک سو و کثرت دانشآموختگان دانشکدههای حقوق و نیروی جوان جامعهی ایران از سوی دیگر ما را در برابر یک امکان قرار میدهد که میتوانیم از توان این نیروی جوان بعنوان راهحل بخشی از مشکلات موجود استفاده کنیم. بالفعل کردن این توان بالقوه مستلزم ایجاد تغییراتی در ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 1 شماره 1
صفحات 125- 145
تاریخ انتشار 2010-01-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023